2015 sonrasında borsada bireysel güçlü spekülatörlerin etkisi zayıflamış, yerlerini toplu hareket eden yatırımcı grupları ve fonlar almıştır. Bu dönemde piyasa üzerinde etki yaratma araçları yüksek hacimli alım-satımlar, sosyal medya üzerinden yapılan çağrılar ve şirketlerin geri alım programlarıyla sınırlı kalmıştır. Denetim mekanizmalarının güçlenmesiyle birlikte uzun süreli manipülasyonlar ve fiyat belirleme girişimleri giderek zorlaşmıştır. Ayrıca 2013’te İMKB’nin Borsa İstanbul’a dönüşmesiyle birlikte manipülasyon ve içeriden öğrenenlerin ticareti konusunda düzenlemeler sertleşmiştir.
Bu dönemde adı sıkça basına yansıyan bazı büyük oyuncular şunlardır:
- Mübarek Kardeşler
Enver, Nureddin ve Masum Çevik kardeşlerden oluşan bu grup, borsa kulislerinde “Mübarek Kardeşler”, “Vicdansız Kardeşler” veya “Daltonlar” gibi lakaplarla anılmıştır. Bu isimler, hisse fiyatlarında sert ve manipülatif hareketlerle küçük yatırımcıyı zarara uğratmaları nedeniyle verilmiştir. Kariyerlerine trader olarak başlayan kardeşler, zamanla aracı kurumlar satın alarak ve halka açık şirketler edinerek kurumsallaşmışlardır. Nureddin Çevik yönetim kurulu başkanlıkları üstlenmiştir. Bir dönem İhlas Grubu’yla ilişkileri nedeniyle “yeşil sermaye” bağlantıları da gündeme gelmiştir. - Spekülasyon yöntemleri arasında yüksek hacimli al-satlar, sosyal medya kanallarından hisse pazarlama, işbirlikçiler aracılığıyla manipülasyon ve komisyonlu anlaşmalar yer almıştır. Bu faaliyetler çok sayıda küçük yatırımcının mağduriyetine yol açmıştır. SPK tarafından defalarca işlem yasağı almış, “keriz silkeleme” taktikleriyle anılmışlardır. Hakkındaki haberler Anayasa Mahkemesi’nde basın özgürlüğü bağlamında davalara konu olmuştur. 2023’ten sonra idari yaptırımlar ve işlem yasakları nedeniyle etkinlikleri azalmıştır.
- Fahrettin Görgüllü (Göllü)
“Karındeşen Jack” lakabıyla tanınan Görgüllü, 1995’te borsacılığa başlamış, kısa sürede cesur ve agresif taktikleriyle öne çıkmıştır. Ege Giyim, Kristal Kola, Yaşarbank ve Çelik Halat hisselerindeki manipülatif işlemleriyle tanınır. SPK tarafından 1997’de işlem yasağı getirilmiş, savcılığa suç duyurusunda bulunulmuştur. Son yıllarda Merko Gıda gibi hisselerde perde arkası operasyonlarda adı geçse de 2015 sonrası etkinliği belirgin biçimde azalmıştır.
- Mecnur ve Adnan Çolak
Mecnur Çolak, Bulgaristan doğumlu eski futbolcudur. Fenerbahçe’de kısa süre oynadıktan sonra borsaya yönelmiş ve “Çemtaş operasyonu” ile tanınmıştır. Yüzlerce suç duyurusu, çok sayıda işlem yasağı, gözaltı ve hapis cezalarıyla anılmıştır. En bilinen olaylarından biri 2011’deki “Keriz Silkeleme” operasyonudur. Ayrıca halka arzlarda kimlik toplama yöntemleriyle manipülasyon yaptığı iddia edilmiştir. 2021’de koronavirüs tedavisi sırasında hayatını kaybetmiştir.
Oğlu Adnan Çolak ise babasının yolundan gitmiş, finans eğitimi aldıktan sonra Loras Holding’in başına geçmiştir. 2024’te “Daltonlar” ve Barış Boyun grubuna yönelik operasyonda borsa manipülasyonu iddiasıyla tutuklanmış, etkinliği ciddi biçimde azalmıştır.
- Mehmet Temel
Kardeşi Derviş Temel ile birlikte Doğubank ve Tahtakale kökenli bir ailenin üyesi olan Mehmet Temel, borsada “yaşayan efsane” olarak bilinir. Derborsa Borsa Bankerliği A.Ş. üzerinden yatırımcılara karşı sorumlulukları mahkeme kararlarına konu olmuştur. İki kez Ereğli hisselerinde büyük kayıplar yaşamış, ama uzun vadede piyasada varlığını sürdürmüştür. 2001’de Aygaz hisselerinde manipülasyon iddiasıyla işlem yasağı almıştır. Spekülasyonlarında günlük al-sat ve fiyat dalgalanmalarından yararlanma öne çıkmıştır. Röportajlarında patron-manipülatör işbirliklerini eleştirmiştir. Hâlen piyasa kulislerinde adı geçen bir figürdür.
- Sadık Eratik (Kör Sadık)
1932 doğumlu Eratik, 1964’te bir trafik kazasında görme yetisini kaybetmiş, buna rağmen 50 yıla yaklaşan borsa tecrübesiyle temettü odaklı yatırımlarıyla tanınmıştır.
Uzun vadeli yaklaşımı nedeniyle “Türkiye’nin Warren Buffett’ı” olarak anılmıştır. Küçük yatırımcı haklarını savunmuş, genel kurullarda temettü politikaları için mücadele etmiştir. Hayırseverliğiyle de bilinir; Haydarpaşa Numune Hastanesi’ne göz hastanesi yaptırmıştır. Manipülasyonlara karşı durması, spekülatörlerin hoşlanmadığı bir tavır olmuştur. 2020’de vefat etmiştir.
- Mehmet Akdere
1969 Aksaray doğumlu Akdere, inşaat, turizm ve tarım sektörlerinde faaliyet gösterirken borsadaki agresif al-satlarıyla tanınmıştır. İttifak Holding’in eski Yönetim Kurulu Başkanıdır. Mecnur Çolak’la bağlantıları sık sık gündeme gelmiş, onun ölümünden sonra büyük servet elde ettiği iddia edilmiştir. 2023’te Zorlu Center önünde aracına silahlı saldırı düzenlenmiş, olayın borsadaki kayıplarla bağlantılı olduğu öne sürülmüştür.
Borsa faaliyetleri SPK tarafından birçok kez soruşturulmuş, işlem yasakları ve tutuklamalarla gündeme gelmiştir. 2019 ve 2022’de yüksek hacimli işlemlerle endeksi etkilediği, Ahlatcı Yatırım üzerinden birçok kurumla işlem yaptığı iddia edilmiştir. Günümüzde hâlen aktif olup sosyal medya üzerinden piyasa yorumları paylaşmaktadır.
Son Yıllarda Uygulanan Yaygın Manipülasyon Taktikleri
- “Keriz Silkeleme”
Hissenin fiyatı hızlıca yukarı çekilir, küçük yatırımcı “trene binmek” için alım yapar. Ardından sert satışlarla fiyat aniden düşürülür, küçük yatırımcı zarar eder. - “Tahta Yapmak” (Tahta Kurmak / Tahta Oynamak)
Bir hisse senedinde sürekli alım-satım yaparak fiyatı ve işlem hacmini kontrol etmek. Bu yolla yatırımcıya “hisseye ilgi var” izlenimi verilir. - “Algı Operasyonu”
Sosyal medya (Twitter/X, Telegram, WhatsApp grupları) üzerinden hisseye yönelik olumlu söylentiler, hedef fiyat iddiaları ve kulis haberleri yaymak. - “Kendi Kendine İşlem” (Wash Trade)
Aynı kişi veya grubun kendi aralarında alım-satım yaparak işlem hacmini şişirmesi. Yatırımcıya hisseye yoğun ilgi olduğu izlenimini vermek için yapılır. - “Suni Ralli / Suni Çöküş”
Belirli bir hissede yapay şekilde fiyatı yukarı çekmek veya ani satışlarla hızla düşürmek. Küçük yatırımcı ya panikle alıma ya da satışa sürüklenir. - “Aracı Kurum Turnesi”
Aynı grubun farklı aracı kurum hesaplarını kullanarak çok sayıda hesaptan işlem yapıyormuş gibi görünmesi. Bu, piyasada dağıtık ilgi varmış gibi algı yaratır. - “Tavandan Tavan / Tabandan Taban”
Günlük fiyat limitlerini kullanarak hisseyi art arda tavan fiyatlardan almak ya da taban fiyatlara baskılamak. - “Halka Arz Manipülasyonu”
Yeni halka arzlarda farklı kişiler adına sahte talepler toplamak, blok alımlar yapmak. Böylece arz-talep dengesini bozarak hissede aşırı prim yaratmak. - “Patronla İşbirliği”
Şirket patronlarının veya içerden kişilerin, spekülatörlerle anlaşıp geri alım programı, bedelli/bedelsiz sermaye artırımı veya haber akışı üzerinden fiyatı desteklemesi. - “Yukarıdan Kaçış (Dumping)”
Fiyat belirli bir seviyeye getirildikten sonra, grubun elindeki büyük portföy hızla küçük yatırımcılara satılır.
